Wat je niet weet over mantelzorg

Mus van het Dak wat je niet weet over mantelzorgOp deze mooie tiende van november is het, zoals elk jaar, de dag van de mantelzorg. Gek eigenlijk, dat deze groep slechts eenmaal per jaar officieel in het zonnetje wordt gezet, terwijl zij zich op alle andere dagen net zo hard inzetten voor hun dierbaren die hun hulp zo goed kunnen gebruiken. Deze inzet vraagt soms veel van de mantelzorger; zo veel zelfs dat volgens het CBS één op de zeven mantelzorgers zijn of haar taken te zwaar of overbelastend vindt. Niet gek, als je bedenkt dat de respondenten in deze categorie maar liefst 28 uur per week aan mantelzorg besteden, ten opzichte van het gemiddelde van 8 uur per week. Kijk je op van deze getallen? Dan zijn er waarschijnlijk nog wel meer feiten over mantelzorg die je zullen verbazen. Om het onderwerp meer aandacht te geven en de mantelzorgers de erkenning te geven die ze verdienen – op alle dagen en niet alleen vandaag – hieronder een rijtje van vijf feiten over mantelzorg die voor velen onbekend zijn.

1. Er zijn meer mantelzorgers dan je denkt!

Maar liefst 15% van de Nederlandse bevolking van zestien jaar of ouder verleent mantelzorg voor minimaal acht uur per week. Dat zijn ongeveer twee miljoen mensen. In de meeste gevallen (86%) gaat het om de zorg voor een familielid. Onder veertigplussers is het aantal mantelzorgers nog groter: één op de vijf veertigplussers verricht mantelzorg aan een dierbare uit zijn of haar omgeving.

2. De meeste mantelzorgers werken in vast dienstverband

Volgens verdere cijfers van het Sociaal Cultureel Planbureau, verleent het grootste gedeelte van de mantelzorgers (57,8%) zijn of haar taken naast een reguliere, fulltime, baan! Dit is nogal een belasting. Ondanks dat er regelingen beschikbaar zijn voor het aanvragen van zorgverlof om deze mantelzorgtaken uit te voeren, maakt slechts een kleine groep hier gebruik van. Zouden mantelzorgers deze regeling wellicht niet kennen? Misschien klopt dit voor een deel, maar het grootste gedeelte van de mantelzorgers geeft aan geen gebruik te maken van de verlofregeling, omdat het werk dit niet toelaat; zij willen hun collega’s niet belasten met meer werkdruk door hun afwezigheid. Op deze manier hebben ze dus feitelijk twee banen!

3. Een kwart van de mantelzorgers stuit op onbegrip voor mantelzorg op het werk

Shocking but true. Een kwart van de mantelzorgers die hier op het werk over begint, krijgt te maken met onbegrip van de leidinggevende. Hierdoor wordt het voor deze groep nog ingewikkelder om wellicht flexibel te werken wanneer de zorgvraag tijdelijk wat hoger ligt, of om eerder weg te kunnen in een noodsituatie. Sowieso kaart slechts de helft van de mantelzorgers zijn of haar zorgtaken aan op het werk. Veelal wordt als reden gegeven om dit niet te doen, dat er geen aanleiding is deze werkzaamheden te bespreken, omdat ze niet samenhangen met het ‘gewone werk’. Het is dus echt noodzakelijk om vanuit de werkgeverskant meer openheid en begrip te tonen. Geef als werkgever het goede voorbeeld!

4. Een op de drie mantelzorgers durft, kan of wil niet om hulp vragen

De meeste mantelzorgers zijn zelf geen zorgprofessionals, maar werken in de zorg voor hun dierbaren samen met thuiszorgmedewerkers, huisartsen en andere experts. Toch ervaart een op de drie mantelzorgers een drempel waar het gaat om het stellen van een hulpvraag, niet alleen aan de mensen die mede zorg verlenen aan hun familielid, maar ook aan de omgeving. Bovendien ervaart een groot deel van de mantelzorgers van iemand met een psychosociale aandoening dat angst voor onbegrip hen nog terughoudender maakt.

5. Slechts eenvijfde van de mantelzorgers maakt gebruik van ondersteuning

Vrijwel alle mantelzorgers die minimaal 8 uur per week zorg verlenen, kunnen op basis van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning gebruik maken van aanvullende ondersteuning, zoals bijvoorbeeld respijtzorg (tijdelijke overname van de hulp), informatie, advies of financiële ondersteuning. Toch weet een grote groep dit (nog) niet of ze weten niet goed waar of hoe ze deze hulp kunnen krijgen. Onderzoek van het CBS wijst uit dat er vooral behoefte is aan advies en informatie. Er zijn verschillende instanties die de mantelzorgers hierbij (gratis!) ondersteunen, zoals bijvoorbeeld Mezzo, de landelijke vereniging voor mantelzorgers of Het Centrum Mantelzorg.

Wat kan jij doen?

Bovenstaande feiten geven wel aan dat er meer aandacht moet komen voor de mantelzorger. Informeer eens om je heen, op het werk, in je sociale kringen. Hoeveel mantelzorgers ken jij eigenlijk en wie zijn deze mensen? Zorg ervoor dat jij als collega of als werkgever benaderbaar bent om over mantelzorg te praten. Toon begrip en interesse, verdiep je in de materie en probeer te ondersteunen waar je dit kan. Dit kan ook door af en toe gewoon te vragen hoe het gaat. Wil een werknemer er liever niet over praten, accepteer dit dan ook.

Doe jij als werkgever of werknemer genoeg om de mantelzorgers in jouw omgeving de ondersteuning en waardering te geven die zij verdienen?